Dieta a zęby – co jeść, aby mieć zdrowe i mocne zęby

Na pewno zdajesz sobie sprawę, jak ważna dla naszego zdrowia jest dieta. Jedzenie nie tylko dostarcza energii, to również jeden z głównych filarów naszego zdrowia! Często mówi się o wpływie diety na nasze samopoczucie, wagę czy wygląd cery. Rzadko jednak zwraca się uwagę na jej wpływ na stan zębów. W tym artykule podpowiemy Ci co jeść, aby wzmocnić zęby i zadbać o ich dobry stan. Dowiesz się również, czego powinno się unikać, by im nie szkodzić.

Witaminy na zdrowe zęby

Witamina A

Witamina A działa antybakteryjnie. Zapobiega nadmiernemu gromadzeniu się bakterii w jamie ustnej, co przeciwdziała rozwojowi próchnicy. Korzystnie wpływa na dziąsła, wzmacniając je i odżywiając. Witamina A wspomaga również produkcję śliny.

Źródła witaminy A

jajka
marchew
jarmuż
szpinak
mleko
przetwory mleczne
podroby zwierzęce

Witamina D

Witamina D reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu. Jest niezbędna dla prawidłowego wchłaniania wapnia – podstawowego budulca zębów. Znacząco wpływa więc na twardość uzębienia. Wspomaga również proces remineralizacji, odpowiadający za wzmacnianie i odporność zębów.

Nasz organizm ma zdolność syntezy witaminy D z udziałem odpowiednich ilości światła słonecznego. Na naszej szerokości geograficznej, gdzie niestety dni słonecznych jest niewiele, zalecana jest suplementacja witaminy D.

Źródła witaminy D

masło
tran
jajka
produkty mleczne
tłuste ryby

Witamina C

Odpowiednia ilość witaminy C w diecie skutkuje dobrą kondycją tkanek przyzębia. Uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne, poprawiając ukrwienie i odżywienie dziąseł. Zapobiega więc krwawieniom dziąseł oraz odsłanianiu się szyjek zębowych.

Źródła witaminy C

brokuły
papryka
brukselka
natka pietruszki
truskawki
szpinak
owoce cytrusowe

Składniki mineralne wzmacniające zęby

Wapń i fosfor

Wapń to główny składnik budulcowy zębów. To on nadaje im twardości oraz odżywia tkanki przyzębia. Wraz z fosforem bierze udział w procesie mineralizacji zębów.

Źródła wapnia

W wapń bogate są przetwory mleczne (jogurty, kefiry czy twaróg). W przypadku alergii na białko mleka krowiego lub diety wegańskiej, wapń czerpać można z produktów roślinnych, takich jak: migdały, fasola, szpinak, szczypiorek, rukola czy nasiona (chia, sezamu, karob).

Źródła fosforu

Największe ilości tego pierwiastka znajdziesz w orzechach, serach żółtych, otrębach, wątróbce oraz soi.

Co jeść na zdrowe zęby

Owoce i warzywa bogate w błonnik

Zarówno warzywa, jak i owoce są źródłem wielu witamin oraz dużej ilości składników mineralnych, pozytywnie oddziałujących na zdrowie zębów. Obróbka termiczna może w pewnym stopniu pozbawiać je dobroczynnych składników, dlatego najlepiej spożywać je na surowo. Należy jednak pamiętać, aby nie myć zębów bezpośrednio po spożyciu kwaśnych owoców. Warto odczekać z tym przynajmniej 30 minut.

Niektóre warzywa jedzone na surowo działają niczym szczoteczka do zębów. Usuwają osady i płytkę nazębną, chroniąc przed próchnicą i chorobami dziąseł. Podczas ich gryzienia masujemy dziąsła, poprawiając ich ukrwienie. Są to przede wszystkim kalarepa, marchew, rzodkiewka czy seler naciowy.

Przewagą warzyw nad owocami jest niższa zawartość cukrów i kwasów. Przy niskiej kaloryczności dostarczają mnóstwo cennych składników odżywczych. Są świetnym pomysłem na przekąskę między posiłkami. Skorzystają na tym zarówno Twoje zęby, jak i figura.

Znajdujący się w warzywach błonnik pokarmowy pomaga oczyszczać zęby i dziąsła. Wzmaga również wydzielanie śliny, której zadaniem jest neutralizacja kwasów i enzymów, uszkadzających szkliwo. Warto więc uwzględnić w diecie nać pietruszki, truskawki, kapustę, kalarepę, jarmuż, owoce dzikiej róży i czerwoną paprykę.

Nabiał

Produkty nabiałowe to kolejny niezwykle ważny składnik w kontekście zdrowia zębów. Produkty takie jak mleko, jogurty czy sery warunkują prawidłowy rozwój oraz budowę zębów. To one w głównej mierze dostarczają wapnia i fosforanów. Związki te naprawiają zdemineralizowane miejsca w zębach. Regularne spożywanie mleka oraz jego przetworów gwarantuje twarde i mocne zęby. Nabiał stanowi również źródło witamin istotnych dla zachowania zdrowia jamy ustnej.

Ryby

Ryby to źródło wapnia, fosforu, witaminy D, kwasów omega-3 oraz białka – w skrócie: samo dobro! Najbardziej wartościowe są tłuste ryby, takie jak łosoś czy makrela. Wapń znajduje się głównie w ościach, dlatego drobne ryby, takie jak sardynki czy szprotki warto spożywać ze szkieletami. Wniosek jest prosty – jedz ryby, a Twoje zęby będą mocne i zdrowe.

Jakie produkty szkodzą zębom?

Cukier

Co szkodzi zębom? Oczywiście pierwszy przychodzi na myśl cukier. To jak najbardziej poprawne skojarzenie. To właśnie cukier stołowy wraz z innymi cukrami prostymi stanowi główny czynnik zwiększający prawdopodobieństwo rozwoju próchnicy. Cukier przyczynia się również do demineralizacji szkliwa. Dlatego warto ograniczyć go w swojej diecie.

Konsystencja ma znaczenie

Produktami negatywnie wpływającymi na zęby będą wszelkie produkty klejące. Mowa tu przede wszystkim o słodyczach, czekoladzie, suszonych owocach. Do produktów oblepiających zęby należą również przekąski na bazie skrobi: chipsy, chrupki czy słodkie bułeczki. Zły wpływ tych produktów spowodowany jest pozostawaniem ich fragmentów między zębami, a następnie rozkładaniem się skrobi do cukrów prostych – pożywki dla bakterii próchnicotwórczych.

Nie podjadaj

Po każdym posiłku, jama ustna potrzebuje czasu na oczyszczenie się oraz przywrócenie odpowiedniego odczynu pH. Częste podjadanie czy rozwlekanie jedzenia posiłku w czasie skutecznie to utrudnia.

Produkty barwiące zęby

Kawa, herbata, czerwone wino, słodycze zawierające sztuczne barwniki, owoce jagodowe, sos sojowy, curry – te produkty mogą prowadzić do wystąpienia nieestetycznych plam oraz przebarwień.

Słodkie napoje

Oprócz masy cukru, napoje te często zawierają również kwas cytrynowy oraz fosforowy, niszczący szkliwo. Najlepiej oczywiście wyeliminować te produkty z diety, jednak jeśli nie wyobrażasz sobie życia bez puszki coli – wypij ją przez słomkę (zmniejszysz tym sposobem kontakt napoju z zębami).

Nie zapominaj o piciu wody

Odpowiedni poziom nawodnienia organizmu nie pozostaje bez znaczenia dla zdrowia jamy ustnej. Warunkuje on odpowiednią ilość śliny, która neutralizuje kwasy, usuwa płytkę nazębną, zapobiega wystąpieniu nieprzyjemnego oddechu, chroni szkliwo oraz pomaga zapobiegać próchnicy. Oprócz picia wody staraj unikać się wysuszających substancji, przede wszystkim alkoholu. Odwadnia on organizm oraz powoduje suchość w ustach.

Konsekwencje nieprawidłowej diety

Niedoborowa, źle zbilansowana dieta może przyczynić się do poważnych problemów związanych z jamą ustną. Mogą to być na przykład: nawracające stany zapalne dziąseł, owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej, ubytki szkliwa, demineralizacja, próchnica oraz osłabienie zębów.

Oczywiście, nawet najzdrowsza dieta nie jest gwarancją pięknych zębów – taki efekt uzyskasz tylko poprzez połączenie kilku czynników: diety oraz odpowiedniego dbania o higienę jamy ustnej. Prawidłowa dieta wspiera zdrowie zębów od zewnątrz – nie zapominaj jednak o walce „od zewnątrz”. Poprawnie wykonywanie szczotkowanie, nitkowanie oraz używanie płynu do płukania jamy ustnej jest absolutnie konieczne!